İşçi ve işveren ilişkisi kurulmuş olan kuruluşlarda çalışan kişilere  belli koşullar sağlanarak istihdam ettirdiği süre boyunca kazandığı  maddi haklarının karşılığı olarak ödenen tazminattır. Çalışan veya işveren tarafından belirli nedenlerden iş akdinin sonlanması durumunda emeğe karşı ödenmesi kanuni açıdan zorunlu olan bir ücrettir. Ancak  bu tazminata hak kazanmak aşağıda belirttiğimiz şartlara bağlıdır.

Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Koşulları ve Hizmet Süresinin Tespiti

Aynı kurum veya kuruluşunda çalışanlar

Alt işverenlerinin değişip değişmediğine bakılmaksızın aralıksız olarak aynı kurum veya kuruluşuna ait işyerlerinde çalışanların  kıdem tazminatına esas hizmet süreleri toplam çalışma süreleri esas alınarak tespit olunur.

Farklı kurum veya kuruluşunda çalışanlar

Aynı alt işveren tarafından ve aynı iş sözleşmesine tabi olarak farklı kurum veya kuruluşlarında çalışanların  kıdem tazminatına esas hizmet süreleri, tüm kurumlardaki iş esas alınarak tespit olunur. Tazminat çalıştırıldığı son   kurum veya kuruluşu tarafından ödenir.

En az tam bir yıl çalışma şartı

Bu tazminata hak kazanmanın birinci şartı kıdem aynı işverenin işyeri veya o işyerine bağlı alt işyerlerinde en az 1 yıl sürekli çalışmış olmasıdır.

Zorunlu veya belirli nedenlerle işten ayrılma nedenleri :

• Erkekler askerlik hizmeti için istifa etmesi durumunda,
  • Askerlik nedeniyle işten ayrılmak zorunda olması  nedenle işçinin iş akdi haklı nedenle fesh etmesi anlamındadır
• Kadınlar evlenme nedeniyle istifa ettiği takdirde,
  • Kadın çalışana özel olarak  yalnızca evliliğini  gerekçe göstererek iş sözleşmesini feshedebilir
• İşçinin ölümü durumunda mirasçıları,
  • Ölüm halinde çalışanın  yasal mirasçıları, miras payları oranında kıdem tazminatını talep etme hakları olur
• Emeklilik sebebiyle fesih hakkı,
  • Emeklilik sebebiyle tazminata hak kazanılabilmesi için yasada öngörülmüş olan birtakım şartlar sağlanarak SGK’nın ilgili biriminden alınacak belgenin işverene ibrazı ile hak kazanılır
• İşçi tarafından haklı nedenle fesih halinde
• işveren tarafından haksız nedenlerle fesih halinde
• Sağlık Sebebiyle Fesih Halinde Tazminat Hakkı
  • Sağlık nedenleriyle iş akdini feshettiğini ispatlama zorunlulğu vardır ve bunun için tam teşekküllü devlet hastanelerinden veya üniversite hastanelerinden sağlık raporu gerekir
• Alacakların Ödenmemesi Nedeniyle Fesih ve Kıdem Tazminatı
  • Alacaklarının  ödenmemesi veya sürekli bir şekilde geç ödenmesi halinde iş akdini feshedebilir
• İşverenin İşçi Aleyhine Suç İşlemesi ve Kıdem Tazminatı
  • İşveren tarafından hakaret, tehdit, cinsel taciz veya mobbing‘e maruz bırakılırsa, işçinin aile üyelerinden birine kötü sözler söylenir veya aile bireylerinden biri aleyhine suç işlenirse, iş akdini feshedebilir
• İş Koşullarında Esaslı Değişiklik Nedeniyle Haklı Fesih
  • çalışma koşullarında esaslı bir değişiklik gerçekleşmesi,,
  • İşyerinin mevcut yerinden uzak bir yere taşınması,
  • çalıştığı  mevcut pozisyonuna göre daha düşük pozisyonlu görevlerde çalıştırılması,
  • çalışma saatlerinin olağan dışı değiştirilmesi

halinde iş akdini feshederek kıdem tazminatına hak kazanır.

Kıdem Tazminatı Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

İş sözleşmesinden kaynaklanmak kaydıyla hangi kanuna tabi olursa olsun kıdem  tazminatların zamanaşımı süresi (5) beş yıldır.

Kıdem tazminatının hesabında, daha önce kıdem tazminatı ödenmiş süreler dikkate alınmaz.

Aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı ödenmez.

Kıdem Tazminatı nasıl hesaplanır?

İşçinin çalışma süresi, işe giriş ve çıkış tarihleri ve iş sözleşmesinde belirtilen çalışma koşullarına bağlı olarak hesaplanabilir.

Dolayısıyla kıdem tazminatının hesaplanmasında işçinin aldığı net (çıplak) ücret değil, brüt (giydirilmiş) ücret dikkate alınır.

Brüt ücret nedir?

Burada “brüt ücret”, işçinin aldığı aylık ücretin vergi ve diğer kesintilerden önceki hali anlamına gelmektedir

Brüt ücret neleri kapsar:

• Aylık ücret
• Yıllık izin ücreti
• İkramiye
• Prim
• Fazla mesai ücreti
• Gıda ve yol yardımları
• Sendikal haklar
• Eğitim yardımları

Ancak, aşağıdaki ücretler kıdem tazminatına dahil edilmez:

• Vergi ve benzeri kesintiler
• SGK primleri
• İşsizlik sigortası primi
• Kıdem tazminatı ödemeleri
• Borçların ödemesi için yapılan kesintiler

Kıdem tazminatı,

Çalışanın işyerinde çalıştığı her bir yıl süresi için, brüt ücretin 30 günlük tutarıdır.

Tazminat tutarının hesabı için ise işçinin en son brüt ücreti ile o güne kadar çalışmış olduğu yıl sayısı çarpılarak bulunur.

Toplam kıdem tazminatı tutarı = (Brüt ücret x İşçinin çalıştığı yıl sayısı x 30) / 365.